علت کابوس دیدن برای بسیاری از افراد روشن نیست و با وجود اینکه مدت‌ها از دیدن کابوس‌ها پریشان می‌شوند، به طور جدی به دنبال علل و درمان آن نمی‌روند. از آنجا که خواب‌ها گذرگاهی برای ورود به ناخود‌آگاه هستند، می‌توان نتیجه گرفت که کابوس‌ها ریشه در روان دارد. بسیاری از ناراحتی‌ها و اضطراب‌ها اگر مورد توجه هشیاری باشند، فرد را از زندگی روزمره عاجز می‌کنند، به مرور با بازپسزنی این اضطراب‌ها به ناخودآگاه به عالم خواب وارد شده و زمینه بروز بیماری‌های اضطرابی را فراهم می‌کنند. درادامه برای درک بهتر علت کابوس دیدن و درمان آن با ما همراه باشید.

منبع : علت کابوس دیدن در روانشناسی

علت کابوس دیدن چیست؟

1- اضطراب و استرس از دلایل عمده کابوس‌های شبانه هستند.

2- تروما (ضربه جسمی یا روحی) یا حوادث ناراحت کننده مانند مرگ یک عزیز

3- بر هم خوردن نظم خواب، کمبود خواب، خستگی ناشی از پروازهای طولانی مدت هوایی، بیماری و تب

4- عوارض جانبی یک دارو یا درمان خاص

5- دارو یا ترک دارو مانند قرص خواب

6- مصرف الکل یا ترک آن

7- اختلال تنفس در هنگام خواب مانند آپنه خواب

8- اختلالات خواب مانند نارکولپسی یا اختلال اضطراب در خواب

9- غذا خوردن با فاصله کمی قبل از ساعت خواب

تفاوت خواب بد با کابوس دیدن

در حقیقت، رویای بد را می‌‌توان حالتی خفیف‌‌تر از کابوس دانست که به‌ اندازه‌ کابوس‌ تخریب کننده نیست، اما مانند کابوس می‌تواند آشفتگی احساسی در فرد ایجاد کند و بر حال فرد در روز بعدی تأثیر بگذارد. در هر حال، به طور معمول آشفتگی احساسی ناشی از رویای بد به‌ شدت کابوس‌ نیست. تفاوت دیگری که کابوس در مقایسه با رویای بد دارد در تعداد دفعاتی است که تکرار می‌شوند. به طور معمول کابوس در دفعات کمتری برای هر شخص اتفاق می‌‌افتد.

تقریبا همگی ما حداقل یکبار کابوس را تجربه کرده‌ایم. بیشتر افراد به‌ ندرت کابوس می‌‌بینند، اما عده‌‌ای هم به تعداد دفعات بیشتری کابوس دیدن را تجربه می‌کنند. مطالعات نشان داده‌اند که درصد کمی از جمعیت (حدود ۵ درصد)، تقریبا در هر هفته یک‌ بار کابوس می‌‌بینند. برای آشنایی بیشتر با سایر اختلالات خواب کلیک کنید.

زمان کابوس دیدن

کابوس در طول دوره خواب اتفاق می‌‌افتد. این دوره در طول قسمت‌‌های میانی و پایانی‌‌تر خواب قرار دارد. کابوس‌‌ها به‌ دلیل قسمتی از چرخه خواب که در آن اتفاق می‌‌افتند و همچنین شدت ویژگی‌‌های تصویری و احساسی‌ آن‌ها باعث ایجاد درجات متفاوتی از بیداری می‌‌شوند. ممکن است به دنبال کابوس دیدن به طور کامل از خواب بیدار شوید و دوباره به‌ آسانی به خواب نروید و یا ممکن است فقط تا حدودی از خواب بپرید، یعنی به اندازه‌ای بیدار شوید که احساس ترس و گیجی یا حتی راحتی کرده و دوباره به خواب بروید. البته لازم به ذکر است که این احساس راحتی از این بابت است که کابوس‌‌تان واقعی نبوده و در خواب اتفاق افتاده است.

ویژگی‌ های کابوس ها

از ویژگی‌های مربوط به کابوس می‌توان موارد زیر را ذکر کرد.

• در نیمه دوم شب بیشتر اتفاق می‌افتند.
• کابوس‌‌ها به ندرت و یا بار‌ها حتی چندین بار در شب رخ می‌‌دهند.
• اگر چه کوتاه هستند اما باعث بیدار شدن می‌‌شوند و بازگشت به خواب را دشوار می‌‌سازند.
• واقعی به نظر می‌‌رسند و بسیار ناراحت کننده و آزاردهنده هستند.
• محتوای کابوس معمولا تهدیدی برای ایمنی و زنده ماندن هستند، اما می‌توانند به موضوعات نگران کننده دیگری نیز ارتباط داشته باشد.
• ترس، اضطراب، عصبانیت، غم یا تنفر را در حین دیدن کابوس احساس خواهید کرد.
• احساس می‌کنید عرق کرده‌اید یا ضربان قلب‌تان تند شده است.

چه زمانی کابوس دیدن نیاز به درمان دارد؟

در صورتی که حداقل دو مورد از موراد زیر در مورد شما صدق می‌کند، باید برای ارزیابی بیشتر و درمان به متخصص روانشناسی مراجعه نمایید.

– دیدن کابوس‌‌های مکرر

– پریشانی و یا اختلال در طول روز مانند اضطراب یا ترس مداوم

– اضطراب برای خوابیدن به دلیل ترس از دیدن کابوس‌های دیگر

– بروز مشکلاتی در تمرکز و یا فکر کردن به کابوس در طول روز

– خواب آلودگی روزانه، خستگی و نداشتن انرژی کافی

– مشکلات در حین کار یا مدرسه یا در موقعیت‌‌های اجتماعی دیگر

– بروز مشکلات رفتاری مربوط به خواب و یا ترس از تاریکی

علائم کابوس دیدن

برخی افراد به محض بیدار شدن آنچه که در خواب دیده‌اند را فراموش می‌کنند و یا توجهی به علائم نمی‌کنند. در ادامه سه نشانه اصلی کابوس را آورده‌ایم که بهتر است آن‌ها را نادیده نگیرید.

تکرار کابوس

یکی از علائم و نشانه‌های کابوس‌ها، تکرار شدن خواب‌های طولانی، پریشان کننده و خواب‌‌هایی است که آن‌ها را به خوبی به یاد می‌آوریم. این خواب‌‌ها به طور کلی در زمینه فرار از تهدیدها برای زنده ماندن، داشتن امنیت و حفظ جان و تن هستند. کابوس‌‌ها اغلب در نیمه دوم قسمت اصلی خواب اتفاق می‌افتند.

هوشیاری بعد از بیدار شدن

کابوس‌ها به قدری وحشتناک و آزاردهنده هستند که پس از بیدار شدن، هشیاری کامل دارید. فرد معمولا با صدای فریاد و حس خفگی خودش از خواب می‌پرد.

پریشانی

اختلال کابوس باعث پریشانی و رنج قابل توجهی در زمینه‌‌های اجتماعی، کاری یا سایر حوزه‌‌های مهم عملکردی می‌‌شود. اما علائم کابوس به اثرات فیزیولوژیکی یک ماده، به عنوان مثال اعتیاد به مواد یا یک دارو مرتبط نیست.

یعنی وجود همزمان اختلالات روانی و یا جسمانی با دیدن کابوس در ارتباط است.

کابوس دیدن چه ارتباطی با سن دارد؟

کابوس‌های شبانه در کودکان و نوجوانان بیشتر و در بزرگسالان کمتر اتفاق می‌‌افتد. البته نیمی از بزرگسالان نیز کابوس های شبانه را در طول زندگی خود تجربه کرده‌‌اند. در این بین، اختلال کابوس های شبانه در زنان ممکن است بیشتر از مردان اتفاق بیفتد. البته در صورتی که این اختلال در دوره‌‌های موقتی اتفاق بیافتد، نیازی به درمان ندارند. کابوس های شبانه ممکن است با وقایع آسیب زا یا نامطلوب، خواب نامنظم، کمبود خواب و خستگی ناشی از مسیرهای پروازی طولانی نیز افزایش یابند.

حدود یک درصد از بزرگسالانی که کابوس های شبانه مکرر را تجربه می‌کنند و دچار اختلال خواب می‌‌شوند، باید به دنبال درمان باشند. این افراد ممکن است از نداشتن عملکرد مناسب در محل کار، مدرسه یا در محیط خانه رنج ببرند.

تکنیک هایی برای رهایی از کابوس دیدن

به طور قطع برای درمان کابوس نیاز به کمک متخصصین دارید، چرا که مهم‌ترین عامل در درمان این اختلال پیدا کردن علل آن است. برای مقابله با این اختلال راهکارهای زیر را دنبال کنید.

حمایت دوستان و نزدیکان

اگر دچار استرس مزمن هستید، حمایت از طرف دوستان و نزدیکان می‌تواند برای شما یاری رسان باشد. یک اتفاق تلخ و یا تجربه آن نیز ممکن است سایر زمینه‌‌های عملکردی شما را تحت تأثیر قرار دهد. در چنین شرایطی توصیه می‌شود حتما برای حل آن به دنبال راهکار باشید. در این راستا پیشنهاد می‌شود ابتدا با اختلالات اضطرابی آشنا شوید.

یادگیری تکنیک‌های خود آرام سازی

یادگیری تکنیک‌های خودآرام سازی نیز برای کاهش تنش عضلات و کاهش اضطراب جهت درمان کابوس‌های شبانه موثر است. در برخی موارد ممکن است لازم باشد تا در مورد داروهای تجویزی با پزشک متخصص مشورت کنید. ممکن است نیاز به قطع دارو و امتحان کردن گزینه‌های دیگر داشته باشید. همچنین استفاده از آرامبخش‌‌ها، الکل، کافئین و سایر محرک‌‌ها را ترک کرده و از مصرف آن‌ها خودداری نمایید. برای آشنایی با سایر انواع روش‌های درمان اضطراب کلیک کنید.

دریافت خدمات روانشناختی

به اشتراک گذاشتن احساسات خود با یک درمانگر به شما در مقابله بهتر با وقایعی که برای‌تان ایجاد ناراحتی می‌‌کنند، کمک می‌کند. در شرایطی خاص ممکن است سلامت جسمی شما نیاز به توجه داشته باشد. در این حالت ورزش منظم و تداوم در رعایت بهداشت و خواب کافی مفید واقع می‌شود. با انجام فعالیت‌های بدنی سریع‌تر می‌خوابید و از خواب عمیق‌تری لذت خواهید برد.

برای دریافت مشاوره در زمینه اضطراب و استرس می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.