ویژگی های نوجوان ازجمله مسائلی است که همه والدین و افرادی که با نوجوانان در ارتباط هستند باید از آن آگاهی داشته باشند. اگر می‌خواهید فرزندتان به‌سلامت از این دوره سنی عبور کند باید اطلاعات خود را راجع به نوجوانی افزایش دهید. به‌این‌ترتیب شما خواهید فهمید هریک از رفتارهای نوجوان به چه دلیلی اتفاق می‌افتند و علاوه بر این به‌خوبی می‌توانید در برابر آن‌ها واکنش نشان دهید. ویژگی‌های دوره نوجوانی به انواع ویژگی‌های روانی، رفتاری، احساسی و اجتماعی تقسیم می‌شوند و می‌توان گفت نوجوان در تمامی این ابعاد نسبت به کودکی که می‌شناختید تفاوت دارد و گاهی این تفاوت‌ها آنقدر زیاد است که شاید شما را دچار اضطراب کند.

منبع : ویژگی های نوجوان

ویژگی های روانی نوجوان

سلامت روان را شاید بتوان مهم‌ترین جزء از زندگی هر فرد دانست. نوجوانی زمانی است که فرد تحت تأثیر فشارهای روانی بسیاری قرار می‌گیرد و این می‌تواند سلامت روان او را به خطر بیاندازد. به همین خاطر باید با ویژگی‌های روانی این دوره و نحوه برخورد با آن‌ها آشنا باشید تا بتوانید به بهبود رشد شخصیت در نوجوان خود کمک کنید.

اعتقاد به مهم بودن

یکی از شایع‌ترین خطاهای فکری در دوره نوجوانی این است که آن‌ها احساس می‌کنند افراد بسیار مهمی هستند و در هر جمعی توجه همه روی آن‌هاست و به همین خاطر حساسیت بالایی نسبت به ظاهر خود پیدا می‌کنند یا بسیاری از مواقع احساس می‌کنند دیگران قصد آزار دادن آن‌ها یا لجبازی با آن‌ها را دارند.

وقتی با چنین صحبت‌هایی از جانب فرزندتان مواجه می‌شوید، بهتر است به‌جای تحقیر یا تلاش برای اثبات اینکه اشتباه فکر می‌کنند سعی کنید تا جای ممکن با این افکار مخالفت نکنید و یا اگر احساس می‌کنید نیاز به دخالت شما هست، بهتر است به‌جای مخالفت با افکار نوجوان شدت افکارشان را زیر سؤال ببرید. برای مثال اگر فرزند شما از این صحبت می‌کند که یکی از معلمان به‌عمد با او بدرفتاری می‌کند به او بگویید “یعنی می‌گویی شبا میشینه نقشه میکشه که چطور شاگردایی مثل تورو آزار بده؟”. تصور مهم بودن موضوعی نیست که بخواهید نگران آن باشید و به‌مرورزمان از بین خواهد رفت اما اگر احساس می‌کنید شدت آن کمی غیرعادی است یا علی‌رغم گذشت زمان تغییری نمی‌کند بهتر است دراین‌باره از یک مشاور کمک بگیرید.

تصور همه‌توانی

یکی دیگر از تصورهای اشتباه دوره نوجوانی این است که آن‌ها احساس می‌کنند قدرت انجام هر کاری را دارند و یا می‌توان گفت به محدودیت‌های خود توجه چندانی ندارند. این موضوع را شما می‌توانید در آرزوهای بزرگ و صحبت‌های آرمانی نوجوان ببینید و یا ممکن است خود را به اشکال منفی نشان دهد.

برای مثال یک نوجوان ممکن است تصور کند استفاده از مواد مخدر برای دیگران اعتیادآور است، اما برای او چنین نخواهد بود و او به‌راحتی می‌تواند استفاده از مخدرها را کنار بگذارد. هنگامی‌که با این تصورات مواجه می‌شوید بهتر است در کنار مبارزه با باورهای اشتباه نوجوان به این موضوع نیز توجه داشته باشید که رفتار شما نباید به‌طورکلی توانایی‌ها و اعتمادبه‌نفس او را تحت تأثیر قرار بدهد.

تغییر در طرز تفکر

نوجوانی دوره سنی است که توانایی‌های ذهنی فرزند شما رشد بسیار چشمگیری خواهد کرد. دایره تفکرات کودک معمولاً به چیزهایی که در محیط اطراف خود می‌بیند وابسته است و او با حقایق غیرمادی یا نمادها کاری ندارد. اما نوجوان می‌تواند راجع به موضوعاتی که در محیط اطراف وی نیستند نیز فکر کند و این باعث می‌شود تا آن‌ها از این به بعد بتوانند استدلال کنند و یا در ذهن خود فرضیه‌سازی نمایند. به میزانی که شما به رشد این توانایی‌های ذهنی در فرزندتان کمک کنید او را برای زندگی آینده آماده‌تر خواهید کرد.

جست‌وجوی هویت مستقل

به اعتقاد اریک اریکسون، روانشناس معروف آلمانی‌-‌امریکایی پیدا کردن هویتی مستقل مهم‌ترین تکلیف دوره نوجوانی است. نوجوان در این دوره تلاش می‌کند تا باورها و عقاید خاص خود را پیدا کند و به‌نوعی خود را جدا از والدین و به‌عنوان فردی مستقل معرفی نماید. به همین خاطر در دوره نوجوانی ممکن است متوجه این موضوع شوید که فرزند شما راجع به دلیل و ریشه مسائل مختلف سؤال می‌کند یا سعی می‌کند موضوعات مختلف اخلاقی و اجتماعی را برای خود تحلیل کند. بهتر است در این شرایط با آرامش و محبت به سؤالات فرزندتان پاسخ دهید و به او برای پیدا کردن هویتی مستقل و باثبات کمک کنید.

ویژگی های رفتاری نوجوان

تغییر در باورها و افکار نوجوان باعث می‌شود تا رفتار آن‌ها نیز به نسبت گذشته متفاوت باشد و این موضوع گاهی باعث نگرانی والدین می‌شود. اینکه فرزند شما دیگر به‌اندازه گذشته بر اساس میل و خواسته‌تان رفتار نمی‌کند احتمالاً موضوع نگران‌کننده‌ای خواهد بود اما بهتر است آن را به‌عنوان بخشی از فرایند رشد فرزندتان در نظر بگیرید و به او کمک کنید تا از خطر رفتارهای اشتباه در امان باشد.

تغییرات رفتاری سریع از ویژگی های بارز نوجوان

هنگامی‌که نوجوان به دنبال پیدا کردن هویتی مستقل برای خود می‌گردد، انواع رفتارها را امتحان می‌کند که گاهی اوقات با یکدیگر تفاوت بسیاری دارند. این موضوع باعث نگرانی والدین می‌شود و آن‌ها تصور می‌کنند فرزندشان ثبات شخصیتی ندارد. تغییر در رفتار نوجوان به‌تدریج و با شکل گرفتن شخصیت آن‌ها کاهش پیدا می‌کند. هنگامی‌که متوجه تغییرات در افکار یا رفتارهای فرزندتان می‌شوید به‌جای مطرح کردن این موضوع و تحقیر کردن نوجوان سعی کنید به او کمک کنید تا پیامدها و نتایج هریک از رفتارها و شخصیت‌هایی که برای خود انتخاب می‌کند را پیداکرده و از میان آن‌ها بهترین وضعیت را انتخاب کند.

تلاش برای اثبات خود

نوجوانان به دنبال این هستند که به اطرافیان ثابت کنند بزرگ شده‌اند. به همین خاطر گاهی اوقات می‌بینید که آن‌ها بی‌دلیل با دیگران لجبازی می‌کنند یا تلاش می‌کنند تا حرف خود را به کرسی بنشانند. مخالفت‌های بیش‌ازحد، تلاش برای انجام کارها به‌صورت تنهایی و کمک نخواستن از دیگران ازجمله رفتارهایی هستند که در این زمان مشاهده می‌کنید و ممکن است شما را نگران کنند. بهتر است سعی کنید با تأیید توانایی‌های نوجوان احساس اعتمادبه‌نفس و توانمندی را در آن‌ها رشد دهید.

رفتارهای پرخطر

تصور همه‌توانی و همین‌طور بی‌تجربگی نوجوانان گاهی اوقات باعث می‌شود آن‌ها رفتارهای خطرناکی بکنند. استفاده از مواد مخدر، بزهکاری یا برقراری روابط جنسی ازجمله مشکلاتی هستند که ممکن است برای نوجوان پیش بیاید. نوجوانان در کنار تصور اشتباهی که از توانایی‌های خود دارند گاهی اوقات نیز بسیار هیجانی رفتار می‌کنند و به پیامدهای تصمیماتی که می‌گیرند توجهی ندارند.

بعضی وقت‌ها نیز این فشار گروه همسالان است که آن‌ها را به‌سوی برخی رفتارهای نامناسب سوق می‌دهد. برای جلوگیری از بروز چنین مشکلاتی شما باید از طریق روابط دوستانه آگاهی نوجوان را درزمینهٔ مسائل مختلف افزایش دهید و همین‌طور با کمک گرفتن از یک مشاور راه‌های تصمیم‌گیری منطقی و مخالفت با درخواست‌های نا‌به‌جا را به فرزندتان آموزش دهید. علاوه بر این درصورتی‌که هریک از این انحرافات رفتاری برای فرزندتان پیش‌آمده بهتر است برای جلوگیری از پیامدهای منفی بیشتر از یک متخصص روانشناسی کمک بگیرید. برای دریافت مشاوره نوجوان کلیک کنید.

اهمیت به نقش‌های جنسیتی

همان‌طور که گفتیم نوجوان در حال تلاش است تا به اطرافیان اثبات کند بزرگ شده است. به همین خاطر شما در این دوران تقلید آن‌ها از بزرگ‌سالان و نقش‌های جنسیتی را می‌بینید. برای مثال یک پسر نوجوان ممکن است تلاش کند مانند مردان صحبت کند یا کارهایی که آن‌ها انجام می‌دهند را انجام دهد.

علاقه‌مندی به جنس مخالف

بلوغ و شروع نیازهای جنسی در نوجوان باعث می‌شود تا آن‌ها نسبت به جنس مخالف علاقه و کنجکاوی نشان دهند و به دست آوردن رضایت آن‌ها برای وی اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. این موضوع در بسیاری از خانواده‌ها باعث نگرانی والدین می‌شود. بهتر است در این شرایط واکنش تندی به کنجکاوی‌های فرزندتان نشان ندهید و سعی کنید با برخوردی دوستانه به او برای شناخت راه صحیح کمک کنید.

ویژگی های احساسی نوجوان

تغییرات هورمونی و همین‌طور فشارهای روانی که در این دوره برای نوجوان پیش می‌آیند باعث خواهد شد تا آن‌ها در بسیاری از مواقع توانایی کنترل هیجانات خود را نداشته باشند. به همین خاطر ممکن است احساس کنید فرزندتان پرخاشگر شده و یا در لحظه احساسات وی تغییر می‌کند. به‌تدریج و با افزایش سن توانایی کنترل هیجانات او نیز افزایش پیدا می‌کند. اما اگر احساس می‌کنید نوجوان برای مدت طولانی درگیر احساسات منفی مثل غم یا عصبانیت شده بهتر است در این زمینه با یک متخصص مشورت نمایید.

ویژگی های اجتماعی نوجوان

اهمیت گروه همسالان

در نوجوانی برخلاف دوران کودکی گروه همسالان نسبت به خانواده اهمیت بیشتری پیدا می‌کند و نوجوانان ترجیح می‌دهند زمان بیشتری را در کنار دوستان خود بگذرانند. این موضوع گاهی اوقات باعث نگرانی والدین می‌شود. شما می‌توانید با ایجاد یک رابطه دوستانه و مثبت با فرزندتان او را به‌وقت گذراندن در کنار خانواده علاقه‌مند کنید اما به خاطر داشته باشید که برقراری روابط اجتماعی یکی از مراحل بزرگ شدن فرزند شماست که نباید با آن مخالفت کنید.

ناتوانی از مقاومت در برابر دوستان

اهمیت گروه همسالان برای نوجوان به میزانی است که آن‌ها گاهی اوقات برای داشتن تأیید دوستان دست به هر کاری می‌زنند. به عبارتی می‌توان گفت آن‌ها توانایی مخالفت کردن با درخواست‌های دوستانشان را ندارند و این موضوع می‌تواند خطرات بسیاری را به همراه داشته باشد.

اهمیت مشاوره با توجه به ویژگی های نوجوان و دوره نوجوانی

دور ماندن از خطرات و همین‌طور دستیابی به یک هویت مستقل که می‌توان آن را بزرگ‌ترین تکلیف دوره نوجوانی دانست، اگر در این دوره اتفاق نیفتند فرد در آینده با مشکلات بسیاری مواجه می‌شود. کمک گرفتن از مشاورین متخصص در این دوره علاوه بر اینکه به والدین کمک می‌کند تا با آگاهی و دقت بیشتری با فرزندشان رفتار کنند؛ برخی مهارت‌های مهم مثل مخالفت کردن با درخواست‌های منفی یا کنترل هیجانات را نیز به نوجوان آموزش می‌دهد و این می‌تواند برای عبور موفقیت‌آمیز از این دوره به وی کمک کند. برای آشنایی بیشتر با مباحث روانشناسی نوجوان کلیک کنید.

علاوه بر این، سازگاری با شرایط جدید زندگی فشار روانی بسیاری را برای نوجوان ایجاد می‌کند و به همین خاطر احتمال بروز بیماری‌های روانی در سنین نوجوانی افزایش پیدا می‌کند. مشاورین می‌توانند با بررسی و شناخت صحیح مشکلات برای درمان آن‌ها برنامه‌ریزی کرده و از مزمن شدن مشکلات جلوگیری کنند.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوجوانان می توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

سؤالات متداول