بارداری یکی از خوشایندترین تجربه‌ها در زندگی یک زن می‌باشد، اما برای برخی از بانوان این دوران می‌تواند با افسردگی همراه گردد. در واقع افسردگی در بارداری می‌تواند به دلایل مختلفی بروز پیدا می‌کند و از آنجایی که مادر افسرده اغلب قدرت و تمایل کافی به مراقبت از خود و نوزاد را ندارد؛ نیازمند توجه است. رویکردهای درمانی گوناگونی برای درمان افسردگی در دوران بارداری مطرح است اما مهم‌ترین مسئله این است که نوع روش درمانی سلامت مادر و جنین را به خطر نیندازد. در کنار این موضوع مادران باردار در این دوران لازم است که همواره از وجود یک مشاور و روانشناس در کنار خود بهره ببرند چراکه تغییرات روحی و روانی در دوران بارداری زیاد است. در ادامه به بررسی بیشتر نشانه‌ها، دلایل و درمان افسردگی در بارداری خواهیم پرداخت.

منبع : افسردگی در بارداری

تعریف افسردگی چیست؟

افسردگی نوعی اختلال خلقی است که در هر مقطع سنی، در طول زندگی می‌تواند برای فرد پیش بیاید. این بیماری با علائم شناخته‌شده‌ای نظیر احساس غم و بی‌انگیزگی شناخته می‌شود. بااین‌حال علائم دیگری نیز وجود دارد که به‌اندازه احساس غم در افسردگی شایع هستند.

• فرد احساس می‌کند موضوعات قبل دیگر برایش جذابیتی ندارد
• مشکلات اشتها و خواب (در هر دو حالت کم یا زیادشدن خواب و اشتها ممکن است بروز پیدا کند)
• مشکلات مربوط به تمرکز
• احساس خستگی بیش‌ازحد

اختلال افسردگی به دلیل کاهش مواد شیمیایی موجود در مغز نظیر سروتونین یا نوراپی نفرین ایجاد می‌شود. بر اساس آمار، زنان نسبت به افسردگی آسیب‌پذیرتر هستند و افسردگی به‌طور میانگین از هر 4 زن، یک نفر را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

افسردگی در دوران بارداری

افسردگی در دوران بارداری، همانند افسردگی بالینی یک اختلال خلقی محسوب می‌شود. اختلالات خلقی منجر به تغییراتی شیمیایی در مغز می‌شوند. در دوران بارداری تغییرات هورمونی، می‌تواند بر مواد شیمیایی موجود در مغز تأثیر بگذارد. این تغییر در مواد شیمیایی مغز، مستقیماً با بیماری‌هایی نظیر افسردگی و اضطراب مرتبط است و می‌تواند با شرایط دشوار زندگی فرد در دوران بارداری ترکیب شود و باعث ابتلای مادر باردار به اختلال افسردگی گردد.

پیش‌بینی می‌شود که بین 14 تا 23 درصد از زنان در طول دوران بارداری، برخی از علائم افسردگی را تجربه می‌کنند. همان‌طور که گفته شد میزان شیوع افسردگی در بین زنان بسیار رواج دارد بااین‌حال در دوران بارداری در برخی موارد افسردگی به‌درستی تشخیص داده نمی‌شود، زیرا خود فرد و اطرافیانش فکر می‌کنند که این تغییر حالت خلقی به دلیل عدم تعادل هورمونی در دوران بارداری است.

نشانه‌های افسردگی در بارداری

زنان مبتلابه افسردگی معمولاً به مدت 2 هفته یا بیشتر برخی از علائم زیر را تجربه می‌کنند.

• غم و ناراحتی مداوم
• مشکل در تمرکز
• خواب خیلی کم یا خواب خیلی زیاد
• از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی که معمولاً از آن‌ها لذت می‌برد
• فکر مداوم به مرگ، خودکشی یا ناامیدی
• اضطراب
• احساس گناه یا بی‌ارزشی
• تغییر در عادات مرتبط با غذا خوردن

برای اطلاع بیشتر در زمینه علائم افسردگی کلیک کنید.

دلایل بروز افسردگی در بارداری

برای بروز افسردگی در بارداری دلایل بسیاری را می‌توان یافت. کنار هم قرار گرفتن تغییرات فیزیولوژیک، استرس‌های مربوط به دوران بارداری، عوامل ژنتیکی یا بسیاری از مسائل دیگر می‌تواند باعث بروز افسردگی شود. عوامل زیر ازجمله شایع‌ترین مسائلی هستند که باعث بروز افسردگی در مادر باردار می‌شوند.

• مشکلات مربوط به روابط با همسر
• سابقه خانوادگی یا شخصی برای ابتلا به اختلال افسردگی
• درمان ناباروری
• از دست دادن بارداری قبلی
• وقایع استرس‌زا در زندگی
• عوارض بارداری
• سابقه سوءاستفاده جنسی یا تروما

آسیب رسیدن به جنین به دلیل افسردگی در بارداری

افسردگی، اگر درمان نشود می‌تواند برای مادر یا حتی نوزاد خطراتی به همراه داشته باشد. افسردگی در دوران بارداری می‌تواند منجر به سوءتغذیه، مصرف الکل و سیگار، رفتارهای خودکشی و… در مادر شود که می‌تواند باعث تولد زودرس، کم‌وزنی نوزاد هنگام تولد و مشکلات رشدی گردد. زنی که افسرده است اغلب قدرت و تمایل کافی به مراقبت از خود و نوزاد خود را ندارد.

نوزادانی که با مادران افسرده متولد می‌شوند معمولاً کمتر فعال هستند، قدرت توجه و تمرکز پایین‌تری دارند و همچنین نسبت به سایر نوزادانی که مادر افسرده ندارند پرخاشگرتر هستند. به همین دلیل درمان افسردگی مادر در دوران بارداری بسیار حائز اهمیت است.

درمان افسردگی در دوران بارداری

اگر احساس می‌کنید که ممکن است افسرده باشید، پیشنهاد می‌کنیم که در اولین قدم به یک متخصص سلامت روان مراجعه کنید و در مورد علائم و مشکلات خود با متخصص مورد نظر صحبت کنید. درمان‌های رایج برای افسردگی در دوران بارداری اغلب شامل موارد زیر است.

• گروه‌های حمایتی
• روان‌درمانی فردی
• دارودرمانی
• نوردرمانی

آیا داروهای ایمن برای درمان افسردگی در دوران بارداری وجود دارد؟

در مورد ایمنی و اثرات طولانی‌مدت داروهای ضدافسردگی که در دوران بارداری مصرف می‌شود، بحث‌های زیادی وجود دارد. برخی تحقیقات اکنون نشان می‌دهد که برخی از داروهای مورداستفاده در درمان افسردگی ممکن است با مشکلات نوزادان از قبیل ناهنجاری‌های جسمی، مشکلات قلبی، فشارخون ریوی و وزن کم هنگام تولد مرتبط باشد.

یک زن با افسردگی خفیف تا متوسط ممکن است بتواند علائم خود را با گروه‌های حمایتی، روان‌درمانی فردی و نوردرمانی مدیریت کند؛ اما اگر یک زن باردار با افسردگی شدید روبرو باشد، معمولاً ترکیبی از روان‌درمانی و دارودرمانی توصیه می‌شود. زنان باردار باید بدانند که تمام داروها از جفت عبور کرده و به نوزادان می‌رسند. اطلاعات کافی در مورد اینکه کدام داروها کاملاً بی‌خطر هستند و کدام‌یک از آن‌ها خطراتی دارند، به‌طور کامل در دست نیست. بااین‌حال باید مزایا و معایب روش‌های درمانی را با توجه به وضعیت بیمار نظر گرفت و داروهایی کمترین خطر برای کودک و بیشترین اثربخشی برای درمان افسردگی مادر را دارند؛ استفاده شود.

برای شناخت بیشتر در زمینه داروهای ضد افسردگی کلیک کنید.

آیا روش‌های ایمن برای درمان وجود دارد؟

با وجود اختلاف‌نظر در مورداستفاده برخی از داروهای ضدافسردگی در دوران بارداری، بسیاری از خانم‌ها به روش‌های دیگری برای درمان افسردگی علاقه‌مند هستند. همان‌طور که در بالا ذکر شد، گروه‌های حمایتی، روان‌درمانی فردی و نوردرمانی گزینه‌های دیگری به‌جای استفاده از دارو در هنگام درمان افسردگی خفیف تا متوسط هستند که با دریافت مشاوره افسردگی بهترین روش برای شما اتخاذ می‌شود. بااین‌حال روش‌هایی در تغییر سبک زندگی هم می‌تواند برای کاهش علائم افسردگی مؤثر واقع شوند به‌عنوان‌مثال می‌توان موارد زیر را در نظر گرفت.

• ورزش
• استراحت کافی
• رژیم‌های غذایی
• طب سوزنی
• داروهای گیاهی

برای دریافت مشاوره در زمینه اضطراب و افسردگی می‌توانید در ساعت از روز برای مشاوره تلفنی از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس حاصل نمایید.

سؤالات متداول

در صورتیکه نمی‌توانم مشکلاتم را با یک فرد غریبه مانند روان‌شناس در میان بگذارم، چه‌کاری باید انجام دهم؟

ناتوانی در اعتماد کردن، یکی از مشکلات رایج در افرادی است که احتیاج به مراجعه و درمان دارند. نخستین توصیه در این زمینه این است که حداقل برای یک‌بار مراجعه به روانشناس را تجربه کنید. نیازی نیست در اولین جلسه، اطلاعات مهمی را در اختیار وی بگذارید، شما حتی تا پایان جلسات درمان این حق را دارید که صرفاً در مورد مسائلی که تمایل دارید صحبت کنید. درصورتی‌که احساس می‌کنید این موضوع برایتان غیرقابل‌قبول است، می‌توانید از جلسات مشاوره تلفنی استفاده کنید تا هویت شما و روانشناس برای یکدیگر ناشناخته باقی بماند.

چرا افسردگی در بارداری می‌بایست درمان شود؟

مهم‌ترین چیزی که در شرایط ابتلا به افسردگی برایتان پیش خواهد آمد بی‌انگیزگی نسبت به مسائل مختلف است. درنتیجه این حالت، شما رفتارهای مراقبتی از نوزاد خود را با دقت کمتری انجام می‌دهید. این موضوع می‌تواند باعث آسیب به نوزاد شود و درنتیجه بسیار مهم است که شما برای حفظ سلامت نوزاد خود هم که شده، برای درمان اقدام کنید.

جلسات مشاوره چه کمکی به فرد در افسردگی دوران بارداری خواهد کرد؟

افسردگی بارداری معمولاً به دلیل وجود استرس‌های بیش‌ازحد یا مشکلات فیزیولوژیکی ایجاد می‌شود. روانشناس می‌تواند به شما در بهبود این شرایط و تسلط پیدا کردن بر آن کمک کند. این کار از طریق تکنیک‌های مختلفی ازجمله نوردرمانی، گروه‌های درمانی یا آموزش تکنیک‌هایی برای مدیریت وضع موجود صورت می‌گیرد. برای این امر مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو با داشتن مشاورانی برجسته می‌تواند به شما کمک کند.