اثرات منفی موبایل بر کودکان از جمله مسائلی است که باعث نگرانی بسیاری از والدین شده است. در سال‌های اخیر تلفن همراه به یک جزء جدانشدنی در زندگی همه ما تبدیل شده و حتی کودکان نیز بخش قابل توجهی از روز خود را با تلفن همراه سرگرم هستند. در این میان اثرات نامطلوب امواج تلفن همراه بر مغز کودک و سایر آسیب‌هایی که استفاده مداوم از موبایل برای کودکان ایجاد می‌کند باعث شده تا والدین به دنبال راه چاره‌ای برای کاهش استفاده فرزندانشان از موبایل باشند. در این موضوع اثرات منفی موبایل بر کودکان و راه‌های اجتناب از آن را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.

منبع: اثرات منفی موبایل بر کودکان | مضرات موبایل برای کودک

اثرات منفی موبایل بر کودکان چیست؟

استفاده بیش از حد کودکان از موبایل، تبلت و یا سایر وسایل دیجیتال آسیب‌های جبران ناپذیری را در رشد مغز و سلامت جسمی کودکان ایجاد خواهد کرد. علاوه بر این استفاده بیش از حد از وسایل الکترونیک رشد روانشناختی کودک به ویژه در زمینه روابط اجتماعی را نیز تحت تاثیر قرار می‌دهد. در این بخش به بررسی مهم‌ترین آسیب‌های استفاده از تلفن همراه می‌پردازیم.

ضعف بینایی

اولین آسیبی که استفاده بیش از حد از وسایل دیجیتال برای هر فرد پیش خواهد آمد آسیب دیدن دستگاه بینایی است. این آسیب‌ها می‌تواند از مسائل کم خطری همچون ضعف قدرت بینایی و لزوم استفاده از عینک تا آسیب دیدن سلول‌های عصبی چشم را شامل شود. علاوه بر این خیره شدن مداوم به صفحه تلفن همراه باعث می‌شود که شما کمتر پلک بزنید. با کاهش تعداد دفعات پلک زدن، آسیب‌هایی مثل احساس خشکی و خارش در چشم یا خستگی‌های چشمی و سردرد برای فرد پیش خواهد آمد. با توجه به اینکه کودکان نسبت به بزرگسالان ضعیف‌تر هستند این مشکلات آن‌ها را بیشتر تحت تاثیر قرار خواهد داد.

آسیب به مغز از اثرات منفی موبایل بر کودکان

متخصصین معتقدند بافت مغزی کودکان نسبت به بزرگسالان رطوبت بیشتری دارد و این رطوبت باعث آسیب پذیری مغز در برابر اشعه‌های تلفن همراه بوده که خطر ابتلا به تومورهای مغزی را افزایش می‌دهد. بر اساس آمارهای منتشر شده در سال‌های اخیر بسیاری از نوجوانان مبتلا به تومور یا سایر آسیب‌های مغزی از سال‌های اولیه کودکی از موبایل استفاده می‌کرده‌اند.

مشکلات مربوط به کیفیت خواب

بدن هر فرد با ترشح هورمون ملاتونین و رسیدن سطح این هورمون به یک اندازه مشخص برای خواب آماده می‌شود. در واقع آنچه باعث احساس خستگی و به خواب رفتن شما می‌شود ترشح هورمون ملاتونین است. اما ترشح ملاتونین بیش از هرچیز تحت تاثیر تاریکی محیط قرار دارد. با خیره شدن طولانی مدت کودکان به صفحه تلفن همراه، مغز آن‌ها برای ترشح ملاتونین دچار مشکل شده و در نتیجه مشکلاتی برای به خواب رفتن پیش خواهد آمد. علاوه بر این درگیری ذهنی با بازی‌ها یا سایر محتواهای موجود در تلفن همراه باعث می‌شود که کودک مشکلاتی را در به خواب رفتن تجربه کند. 

وابستگی به تلفن همراه

یکی از اثرات منفی موبایل بر کودکان ایجاد عادت و وابستگی رفتاری است. عادت کردن به تلفن همراه معمولا باعث می‌شود که کودک به صورت افراطی و در اکثر ساعات روز مشغول استفاده از تلفن همراه باشد و در شرایطی که امکان استفاده از آن را نداشته باشد عصبی شود. وابستگی به موبایل تا حد زیادی به این خاطر ایجاد می‌شود که کودکان به غیر از تلفن همراه دغدغه و برنامه دیگری برای ساعات شبانه روز خود ندارند.

بیگانگی با جهان واقعی از اثرات منفی موبایل بر کودکان

زندگی کردن در دنیای مجازی اینترنتی و یا بازی‌های کارتونی باعث می‌شود کودکان با جهان واقعی پیرامونشان بیگانه باشند. آن‌ها زمانی را صرف کاوش و آشنایی با جهان اطراف خود نمی‌کنند و این مسئله می‌تواند در آینده مشکلات بسیاری را برای آن‌ها ایجاد کند.

رشد اجتماعی ضعیف

روانشناسان معتقدند که بازی‌ها و فعالیت‌های گروهی تاثیر بسیاری در رشد اجتماعی کودک دارند. آن‌ها در جریان این بازی‌ها با مفاهیم پذیرش نقش، همکاری، به اشتراک گذاشتن وسایل و ارتباط اجتماعی آشنا می‌شوند. استفاده صرف از تلفن همراه و بازی‌ها و فعالیت‌های فردی باعث می‌شود رشد اجتماعی در کودک ناقص مانده و مشکلاتی را در سنین مدرسه یا بزرگسالی برای وی ایجاد کند.

اثرات تربیتی منفی موبایل بر کودکان

از جمله اثرات منفی موبایل بر کودکان می‌توان به تاثیرات منفی تربیتی اشاره کرد. تلفن‌های همراه امکان پیگیری و زیرنظر داشتن فعالیت‌های کودکان را تا حد زیادی محدود می‌کند و والدین کنترلی بر محتوایی که به کودکانشان ارائه می‌شود ندارند. این موضوع باعث می‌شود فرزند شما با مسائلی آشنا شود که احتمالا مغایر با اصول تربیتی شما هستند.

اثرات منفی موبایل بر کودکان | مدیریت استفاده کودکان از تلفن همراه

برای جلوگیری از اثرات منفی موبایل بر کودکان می‌بایست با استفاده از راهکارهای تربیتی استفاده فرزندتان از تلفن همراه را محدود نمایید. برای رسیدن به این هدف بهتر است از یک روانشناس کودک کمک بگیرید تا شما را با اصول رفتاری تربیت آشنا کند. روانشناسان می‌توانند شما را در زمینه ترک عادت‌های بد فرزندتان، چگونگی پر کردن اوقات فراغت و ایجاد محتواهای مناسب برای کودک راهنمایی کنند. راهکارهای زیر از جمله اصول پیشنهادی روانشناسان برای مدیریت استفاده از تلفن همراه در کودکان هستند.

الگوی مناسبی برای فرزندتان باشید

فرزندان شما تا حد زیادی از خودتان الگو می‌گیرند. اگر می‌خواهید استفاده از تلفن همراه در فرزندتان را مدیریت کنید در درجه اول باید خودتان نیز در استفاده از تلفن همراه محتاط باشید. فرزندان والدینی که زمان زیادی را صرف شبکه‌های اجتماعی می‌کنند به احتمال بیشتری به صورت افراطی از موبایل استفاده می‌کنند.

وضع قوانین مشخص در زمینه استفاده از تلفن همراه

شما می‌بایست ساعات خاصی را برای استفاده فرزندتان از تلفن همراه در نظر بگیرید و صرفا در این ساعات به وی اجازه استفاده از تلفن همراه را بدهید. به خاطر داشته باشید که جدیت شما در اجرای این قوانین اهمیت بالایی دارد. در صورتیکه فرزندتان با سر وصدا و گریه خواهان استفاده بیشتر از تلفن همراه است شما نباید از قوانین خود کناره گیری کنید.

ایجاد برنامه‌های مختلف برای کودکان

یکی از دلایل استفاده بیش از حد کودک شما از تلفن همراه این است که او برنامه دیگری برای ساعات روزانه خودش ندارد. در نتیجه یکی از مهمترین کارهایی که باید انجام دهید این است که ساعات روزانه فرزندتان را با فعالیت‌های مختلف پر کنید. اگر برنامه‌هایی که برای فرزندتان در نظر می‌گیرید مطابق میل او باشند وی ترک کردن تلفن همراه را، راحت‌تر خواهد پذیرفت و اینگونه می‌توانید اثرات منفی موبایل بر کودکان خود را کاهش دهید.

پاداش دادن فعالیت‌ها

چنانچه فرزندتان به انجام فعالیت‌های دیگر روی آورد و کمتر از تلفن همراه استفاده کرد این رفتار او را مورد تشویق قرار دهید. این موضوع به مرور زمان کودک را متوجه این مطلب می‌کند که برای جلب رضایت شما و دریافت پاداش باید به فعالیتی غیر از تلفن همراه روی بیاورد.

برای دریافت مشاوره کودک در زمینه کودک می توانید از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو تماس بگیرید

سوالات متداول