قرص های ضد بارداری در واقع داروهایی هستند که بایستی برای جلوگیری از بارداری به شکل خوراکی مصرف شوند. بسیاری از زوج‌های جوان در شروع زندگی مشترک، همواره از بارداری ناخواسته می‌ترسند و به دنبال قرص‌هایی هستند که ضمن اینکه ضد بارداری بوده، دارای عوارض کمتری برای آن‌ها باشد. امروزه از روش‌های مختلف هورمونی و یا فیزیکی برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌شود که در میان آن‌ها استفاده از قرص های ضد بارداری در میان خانم ها رواج دارد. در ادامه قصد داریم پیرامون قرص های ضدبارداری اطلاعات کاملی ارائه کنیم. برای آشنایی بیشتر با سایر روش های جلوگیری از بارداری کلیک کنید.

منبع: قرص های ضد بارداری

انواع قرص های ضد بارداری

همانطور که اشاره کردیم از متداول‌ترین روش‌های جلوگیری ازبارداری استفاده از قرص های ضدبارداری است. نکته‌ای که در مورد قرص‌های ضدبارداری وجود دارد، این است که بایستی به درستی و در بازه‌های زمانی منظمی مصرف گردد.

قرص های ضدبارداری بایستی به صورت روزانه برای جلوگیری از بارداری ناخواسته به صورت خوراکی مصرف شود. تقریبا تمامی قرص‌ها دارای عملکرد مشابهی هستند و یا از طریق جلوگیری از آزاد شدن تخمک از تخمدان و یا افزایش ضخامت موکوس رحم و جلوگیری از رسیدن اسپرم به تخمک از بارداری جلوگیری می‌کنند. 

در واقع عملکرد قرص های حاوی پروژسترون نیز در نهایت باعث افزایش ضخامت موکوس گردن رحم  و یا نازک شدن لایه داخلی رحم برای جلوگیری از ایجاد و لانه گزینی تخمک می‌گردد. در ادامه این مطلب به انواع قرص های ضد بارداری اشاره کرده‌ایم.

قرص‌ های ضد بارداری ترکیبی

قرص های ترکیبی در واقع شامل ترکیبی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون هستند که نحوه مصرف آن‌ها بدین شکل است که بایستی 21 روز مصرف شوند و هفت روز مصرف نشود که در این هفت روز خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد. قرص های ترکیبی در انواع مختلف تک فازی، دو فازی و سه فازی موجود است. برای آشنایی با قرص ال دی کلیک کنید.

قرص‌ های ضد بارداری تک فازی

قرص های ضدبارداری تک فازی، در واقع به دسته‌ای از داروهای ترکیبی گفته می‌شود که پس از مصرف این دارو توسط فرد، به یک میزان هورمون‌های استروژن و پروژسترون را ترشح می‌کند و تا مدت یک ماه در اختیار بدن فرد قرار می‌دهد. در آخرین هفته که هفته بدون هورمون است، خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد.

قرص‌های ضد بارداری چند فازی

قرص های ضد بارداری چند فازی، دسته‌ای از قرص های ترکیبی هستند که بایستی به مدت یک ماه مصرف شوند. در این یک ماه این قرص های ضدبارداری مقادیر مختلفی از هورمون‌های استروژن و پروژسترون را در اختیار بدن فرد قرار می‌دهد و در هفته آخر، خونریزی قاعدگی رخ می‌دهد.

قرص‌های شیردهی

دسته‌ای از قرص های ضدبارداری که بایستی که در طول دوران شیردهی مصرف شود، فقط حاوی هورمون پروژسترون می‌باشد. به این دسته از قرص های ضد بارداری، قرص‌های شیردهی (mini pill) گفته می‌شود.

نکته‌ای که پیرامون قرص های ضدبارداری دوران شیردهی وجود دارد این است که در تمام طول سیکل هورمون پروژسترون آزاد می‌شود و هفته بدون هورمون وجود ندارد، به همین دلیل ممکن است خونریزی قاعدگی اتفاق نیفتد.

توجه

دلیل اینکه در دوران شیردهی مادران بایستی از قرص های ضد بارداری حاوی پروژسترون استفاده کنند، این است که قرص‌های استروژن دار، بر روی حجم شیر مادر تاثیر می‌گذارد و آن را کم می‌کند.

از رایج‌ترین قرص های ضدبارداری در شش ماه اول پس از زایمان، قرص لاینسترنول می‌باشد. این دسته از قرص های ضدبارداری در بسته بندی‌های 28 عددی موجود است که بایستی 45 روز بعد از زایمان یا بعد از شروع قاعدگی استفاده شود. 

در صورتی که یک بسته تمام شود، بدون وقفه بایستی مصرف بسته بعدی آغاز شود. نکته‌ای که قبلا نیز به آن اشاره کردیم، برای جلوگیری از بارداری ناخواسته حتما این قرص‌ها را در بازه‌های زمانی منظمی مصرف کنید.

قرص‌های اورژانسی

از دیگر روش‌های پیشگیری از بارداری که به طور معمول استفاده نمی‌شود و فقط در شرایط خاص مصرف می‌شود، قرص های اورژانسی هستند.

کسانی که مورد سوء استفاده جنسی قرار می‌گیرند و یا دارای یک رابطه جنسی محافظت نشده هستند، یا در حین رابطه جنسی کاندوم آن‌ها پاره می‌شود، می‌توانند از قرص‌های ضدبارداری اورژانسی استفاده کنند.

این دسته از قرص ها تغییرات هورمونی شدیدی ایجاد می‌کند که فقط استفاده در مواقع اورژانسی، توصیه می‌شود. عملکرد این قرص‌ها بدین صورت است که با جلوگیری از آزاد شدن تخمک، از بارداری جلوگیری می‌کند.

اثربخشی این داروها تا زمانی است که نهایتا 72 ساعت از رابطه جنسی گذشته باشد. پس از این بازه زمانی در واقع بارداری انجام می‌شود و قرص های اورژانسی اثری نخواهند داشت. برای آشنایی بیشتر با قرص اورژانسی کلیک کنید.

موارد احتیاط مصرف قرص های ضد بارداری

کسانی که دارای سابقه پزشکی و بیماری‌های زیر هستند، نباید در هیچ شرایطی از قرص های ضدبارداری استفاده کنند.

• سرطان سینه
• سرطان آندومتر رحم
• خونریزی واژن
• درد قفسه سینه
• سردرد شدید
• دیابت کنترل نشده
• تومور کبد و بیماری‌های کبدی
• بارداری اخیر
• افزایش خطر لخته شدن خون و سکته مغزی

تداخلات دارویی قرص‌های ضد بارداری 

اشاره کردیم که قرص های ضدبارداری در صورتی که در زمان‌های مشخص و به درستی مصرف شود، از موثرترین روش‌های جلوگیری از بارداری ناخواسته است.

علاوه بر مصرف قرص های ضد بارداری در بازه‌های زمانی مشخص بهتر است از تداخل دارویی با این قرص‌ها نیز مطلع باشید و سعی کنید به طور همزمان آن‌ها را مصرف نکنید، تا اثربخشی داروها کم نشود. از مهم‌ترین تداخلات دارویی قرص های ضدبارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد، که در نهایت باعث کاهش اثربخشی این داروها می‌گردد.

• آنتی بیوتیک ریفامپین
• داروهای بیماری ایدز
• داروهای ضد صرع

فواید مصرف قرص‌ های ضد بارداری

استفاده از قرص های ضد بارداری، علاوه بر اینکه از بارداری ناخواسته جلوگیری می‌کند، دارای فواید دیگری به شرح موارد زیر نیز هست :

• میزان خونریزی قاعدگی را کاهش می‌دهد.
• در جلوگیری از بارداری تا میزان بالایی موثر است.
• درد و خونریزی ناشی از اندومتریوز و فیبروئید را کاهش می‌دهد.
• آکنه‌های موجود در پوست صورت را بهبود می‌بخشد.
• علائم سندرم پیش از قاعدگی را کم می‌کند.
• باعث کاهش التهاب لگن و خطر ابتلا به سرطان رحم و تخمدان می‌گردد.
• در دوران شیردهی نیز قابل استفاده است.
• میزان ابتلا به کم خونی را کاهش می‌دهد.
• خطر حاملگی خارج رحمی با مصرف این قرص‌ها کم می‌شود.
• از ایجاد توده استخوانی و پوکی استخوان جلوگیری می‌کند.

عوارض قرص‌های جلوگیری

بسیاری از خانم‌ها به دلیل عوارض های مختلفی که قرص های ضد بارداری دارد، از مصرف‌شان هراس دارند. از مهم‌ترین عوارض داروهای ضد بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• خطر لخته شدن خون در خانم‌های مبتلا به فشارخون بالا
• لکه بینی بین پریودها
• افزایش وزن
• ورم و حساسیت سینه‌ ها
• تهوع و ناراحتی معده
• نوسان خلقی
• تاری دید
• ترومبوز وریدها
• سردرد شدید
• درد شدید معده
• ورم و درد پاها
• کاهش میل جنسی
• آمبولی ریه
• درد قفسه سینه

نحوه مصرف و فراموشی قرص‌ های ضد بارداری

چندین بار اشاره کردیم که قرص های ضد بارداری بایستی به صورت منظم و در ساعات مشخصی مصرف شود، چراکه حتی با فراموش کردن یک بار نیز احتمال بارداری ناخواسته وجود دارد.

با این حال در صورتی که مصرف قرص ضد بارداری را فراموش کردید، بهتر است در اولین زمانی که بیاد آورده‌اید آن را مصرف کنید. قرص بعدی را نیز طبق روال همیشه بخورید.

نکته دیگری که وجود دارد این است که اگر خوردن دو قرص در دو بازه زمانی را فراموش کردید، بهتر است در اولین زمانی که بیاد آوردید دو قرص را همزمان مصرف کنید که ممکن است باعث ایجاد مشکلات گوارشی شود که جای نگرانی نیست و برطرف خواهد شد.

بهتر است تا چند روز پس از فراموشی قرص مصرفی، از دیگر روش‌های جلوگیری از بارداری شامل کاندوم، دیافراگم، اسپرم کش و … نیز استفاده کنید. در صورتی که مساله ای در این بین به وجود آمده می‌توانید مشاوره کودک بگیرید.

هشدار های پایانی

• مصرف همزمان قرص های ضد بارداری ترکیبی و سیگار، خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را افزایش می دهد.
• در مورد انتخاب قرص ضد بارداری نباید خودسرانه اقدام کنید و حتما با پزشک خود مشورت کنید.
• عوارض قرص های ضد بارداری وابسته به عوامل مختلفی شامل افزایش سن، وزن، سابقه فامیلی بیماری قلبی، داشتن سردرد میگرنی و … می‌تواند بیشتر شود.
• هیچ کدام از قرص های ضد بارداری از عفونت‌های آمیزشی جلوگیری نمی‌کنند، بنابراین برای این امر بهتر است در زمان برقراری رابطه جنسی از کاندوم استفاده شود.
• بهتر است همیشه یک بسته قرص اضافی نیز داشته باشید تا برای مصرف این قرص همیشه در دسترس‌تان باشد.
• اثر بخشی قرص های ضد بارداری در کسانی که پس از مصرف این قرص‌ها دچار اسهال و استفراغ می‌شود، کم می‌شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه بارداری می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02191002360 تماس بگیرید.

منبع: قرص های ضد بارداری