آی یو دی (IUD) یکی از وسیله‌هایی است برای جلوگیری از بارداری از آن استفاده می‌شود، از آنجایی که در روش‌های جلوگیری از بارداری آسیب نرساندن به دستگاه تولید مثل از اهمیت بالایی برخوردار است، آی یو دی می‌تواند وسیله مناسبی باشد. IUD در ابعاد کوچک و به شکل حرف انگلیسی T است که در داخل رحم قرار می‌گیرد و برای یک بازه زمانی طولانی و معمولا ده سال از ایجاد بارداری جلوگیری می‌کند، بدون اینکه اختلالی در رابطه جنسی زوجین ایجاد کند. در ادامه این مطلب سعی کرده‌ایم اطلاعات کاملی از آی‌یودی (IUD) ارائه کنیم. برای آشنایی با سایر روش های جلوگیری از بارداری کلیک کنید.

منبع: آی یو دی (IUD) چیست

با آی یو دی IUD آشنا شویم

همانطور که اشاره کردیم آی‌یودی (IUD) از وسایلی می‌باشد که از آن برای جلوگیری از بارداری استفاده می‌شود. در واقع آی‌یودی یک وسیله تقریبا بسیار کوچک پلاستیکی است که به شکل T طراحی شده و به دلیل انعطاف پذیری که دارد در درون حفره رحم قرار می‌گیرد.

از آنجایی که استفاده از آی یو دی بدون ایجاد مشکل خاصی و صدمه به دستگاه تولید مثل در طولانی مدت باعث جلوگیری از بارداری می‌شود، تقریبا میان زوجین محبوب است؛ چراکه برای اغلب کسانی که از این وسیله استفاده می‌کنند، عوارض خاصی ایجاد نکرده است.

اما نکته‌ای که پیرامون آی‌یودی (IUD) وجود دارد این است که قبل از استفاده از این وسیله بایستی حتما با جزئیات آن آشنا شوید تا دچار عوارض آن نگردید برای مثال استفاده از آی یو دی در زنانی که در معرض خطر بالای عفونت‌های مقاربتی هستند، توصیه نمی‌شود.

آی یو دی چگونه در درون رحم قرار می‌گیرد؟

کارگذاری آی‌یودی (IUD) در درون رحم توسط پزشک و متخصص زنان انجام می‌شود و برای قرار گرفتن این وسیله در درون رحم بایستی مراحل زیر طی شود: 

• پزشک از باردار نبودن فرد اطمینان حاصل می‌کند.
• پزشک فرد را معاینه می‌کند تا دارای عفونت‌های واژینال نباشد؛ چون در صورتیکه فرد دارای عفونت باشد، قبل از کارگذاری آی یو دی بایستی درمان شود.
• پس از این مراحل نمونه پاپ اسمیر گرفته می‌شود.
• معمولا روزهای آخر پریودی فرد بایستی به پزشک مراجعه کند تا آی‌یودی در درون حفره رحم جاگذاری شود. در روزهای آخر پریودی به دلیل اینکه دهانه رحم باز است، جاگذاری راحت‌تر انجام می‌شود.
• برای جاگذاری رحم ابتدا اسپکولوم گذاشته می‌شود و سپس ای یو دی به داخل رحم برده شده و در محل مناسب قرار می‌گیرد.

توجه داشته باشید که جاگذاری آی‌یودی در یک بازه زمانی چند دقیقه‌ای انجام می‌گردد و اصلا دردناک نخواهد بود.

انواع مختلف آی یو دی IUD

آی‌یودی (IUD) به طور کلی دارای دو نوع متفاوت از هم می‌باشد.

1. نوع اول آی‌یودی (IUD) : (میرنا) که هورمونی است.
2. نوع دوم آی‌یودی (IUD) :  آی‌یودی مسی (پاراگارد) که یون‌های مس آزاد می‌کند.

آی یو دی (IUD) مسی 

آی‌یودی های مسی همانطور که از اسمش پیداست از مس و البته پلاستیک ساخته شده است که بلافاصله پس از قرارگیری در رحم در جلوگیری از بارداری موثر است.

دلیل این موضوع این است که مس اسپرم کش می‌باشد و با آزاد کردن یون مس در رحم، بلافاصله اسپرم‌های موجود در رحم را قبل از رسیدن به تخمک از بین می‌برد.

آی یو دی های مسی دارای برخی عوارض جانبی شامل خونریزی بین دوره‌های پریود، گرفتگی عضلات شکم و درد شدید قاعدگی و خونریزی شدید نیز می‌باشد.

آی یو دی‌ هورمونی

آی‌یودی (IUD) هورمونی نیز همانطور که از اسمش پیداست دارای یک هورمون به نام پروژسترون لوونورژسترول می‌باشد. این دستگاه پس از گذشت یک هفته از کارگذاری داخل رحم از بارداری جلوگیری می‌کند.

عملکرد آی یو دی های هورمونی بدین صورت است که هورمون پروژسترون ایجاد می‌کند و باعث ضخیم‌تر شدن مخاط دهانه رحم می‌شود. ضخیم‌تر شدن این قسمت از رحم باعث می‌شود که اسپرم نتواند وارد رحم شده و به تخمک برسد، در نتیجه بارداری رخ نمی‌دهد. التبه تاثیرگذاری این هورمون بر روی تخمک گذاری نیز می‌باشد و مانع از ایجاد تخمک می‌گردد.

استفاده از آی یو دی های هورمونی نیز دارای عوارض جانبی شامل سردرد، آکنه، افزایش وزن، حساسیت پستان‌ها، خونریزی نامنظم، تغییر در خلق و خوی، گرفتگی و درد لگن و … می‌شود.

شباهت آی یو دی (IUD) های مسی و هورمونی

• هر دو تا احتمال ۹۹درصد از بروز بارداری جلوگیری می‌کنند و احتمال بارداری پس از نصب این دستگاه‌ها کم تر از یک درصد است.
• هر دو درون رحم قرار می‌گیرند و بی خطر هستند.
• هر دو نقشی در ابتلا به بیماری‌های مقاربتی ندارند و نمی‌توانند از آن جلوگیری کنند، بنابراین حتی اگر از آی‌یودی استفاده می‌کنید، از کاندوم نیز استفاده کنید.
• هر دو در هر زمان که بخواهید قابل خارج شدن است.

تفاوت آی‌یودی (IUD) های مسی و هورمونی

• آی‌یودی مسی می تواند تا ۱۰ سال و آی‌یودی هورمونی  ۳-۵ سال درون رحم قرار داشته و از بارداری جلوگیری کند.
• با استفاده از آی‌یودی های مسی خونریزی شدیدتر، درد شدید قاعدگی و گرفتگی عضلات بیشتر است، اما آی‌یودی هورمونی تسکین دهنده درد قاعدگی و خونریزی شدید می باشد و از آنجایی که ممکن است تخمک گذاری را لغو کند، می تواند قاعدگی شما را به طور کلی متوقف کنند.

فواید آی یو دی (IUD)

آی‌یودی (IUD) در هر دو نوع مسی و هورمونی دارای فواید بسیاری است که از ‌مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد :

• اثربخشی تا ۹۹ درصد
• طول عمر بالا
• راحتی در زمان برقراری رابطه جنسی
• استفاده بدون مشکل در زمان شیردهی 
• خارج کردن سریع در صورت تصمیم بر بارداری
• ارزان 
• تسکین دهنده درد قاعدگی، دوره‌های خونریزی سنگین در قاعدگی و درد ناشی از آندومتریوز در نوع هورمونی

عوارض آی یو دی (IUD)

آی‌یودی (IUD) ها همانطور که در مطالب فوق نیز مختصرا اشاره کردیم دارای عوارض نیز می‌باشند که هر کدام از دو نوع مسی و هورمونی دارای عوارض جانبی متفاوتی هستند. 

نکته دیگری که وجود دارد این است که عوارض این وسیله نیز از هر فرد به فرد دیگر متفاوت است و ممکن است اصلا شخصی عوارض استفاده از این وسیله را تجربه ندارد. البته این عوارض به نوع دستگاه داخل رحمی و سوابق پزشکی فرد نیز وابسته است.

در ادامه به مهم‌ترین عوارض استفاده از آی‌یودی (IUD) اشاره کرده‌ایم.

گرفتگی عضلات

گرفتگی عضلات چند روز پس از قرار دادن این وسیله در درون رحم به وجود می‌آید. گرفتگی عضلات در این حالت شبیه به دوران قاعدگی است. در صورتی که درد شدید و ادامه‌دار بود بهتر است به پزشک خود مراجعه کنید.

سرگیجه

از دیگر عوارض کارگذاری آی‌یودی درون رحم، سرگیجه است که بلافاصله پس از قرار گرفتن آن رخ می‌دهد و برخی از حال نیز می‌روند.

بهتر است پس از قرار گرفتن آی‌یودی در رحم کمی دراز بکشید و به آرامی بلند شوید و به یک باره تغییر وضعیت ناگهانی ندهید.

پریود نامنظم و یا سنگین

ممکن است بعد از کارگذاری دستگاه آی‌یودی (IUD) پریودهای قاعدگی نامنظمی را تجربه کنید که آی‌یودی مسی این حالت را تشدید و آی‌یودی هورمونی کم می‌کند. این شرایط پس از گذشت ۶ ماه متعادل خواهد شد.

کیست‌های تخمدان

طبق آمار بدست آمده از هر ده زن، یک زن بر اثر استفاده از آی‌یودی دچار کیست داخل تخمدان می‌شود که البته نگران کننده نیست چراکه پس از گذشته سه ماه خود به خود از بین می‌رود.

وجود کسیت درون تخمدان معمولا بدون علامت است اما گاهی نیز باعث ایجاد نفخ، تورم یا درد در قسمت پایین شکم و یا ترکیدگی و درد شدید می‌شود.

عفونت

با استفاده از آی‌یودی ها احتمال ابتلا به عفونت رحم، لوله‌های رحمی یا تخمدان‌ها، بیماری التهابی لگن (PID) وجود دارد. این عفونت ها معمولا در ۲۰ روز و یا یک ماه اول ایجاد می شود. برای جلوگیری از تشدید این عفونت حتما سعی کنید یک شریک جنسی داشته باشید و به سرعت جهت درمان اقدام کنید.

از علایم مهم عفونت بر اثر آی یو دی می‌توان به شکم درد، رابطه جنسی دردناک، ترشحات بد بو از واژن، لرز، تب و خونریزی شدید اشاره کرد که در اینصورت حتما بایستی به پزشک خود اطلاع دهید.

لک صورت

از آنجایی که قرار گرفتن آی یو دی هورمونی باعث ایجاد آکنه می‌شود، ممکن است محل قرارگیری این جوش‌ها تبدیل به لک شود.

بهتر است اگر از قبل مستعد ابتلا به جوش‌های هورمونی هستید از این نوع آی‌یودی استفاده نکنید، چراکه باعث تشدید این عارضه می‌شود.

مراقبت‌های بعد از گذاشتن آی یو دی

پس از قرار گرفتن آی‌یودی در داخل حفره رحم بهتر است تا ۴۸ ساعت از انجام رابطه جنسی، استفاده از تامپون، حمام، شنا و ورزش های سنگین خودداری کنید. چراکه احتمال بسیار کمی وجود دارد آی‌یودی بلافاصله پس از نصب دچار لغزش شده و یا دفع شود.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول

چند روز پس از قرارگیری آی یو دی (IUD) در درون حفره رحم از بارداری جلوگیری می‌کند؟

عملکرد آی‌یودی (IUD) مسی بلافاصله پس از کارگذاری آن آغاز می‌شود اما آی‌یودی (IUD) هورمونی یک هفته پس از قرار گرفتن در رحم شروع می‌شود و از بارداری جلوگیری می‌کند.

منبع: آی یو دی (IUD) چیست