افزایش سطح استرس و اضطراب در دوران بارداری تا حدی طبیعی است. قرار گرفتن در شرایط جدید، فکر کردن به وظایف مادری، فرایند زایمان و سلامت کودک همگی از جمله عواملی هستند که می‌توانند تنش‌های شما را افزایش دهند. با این حال به مادران توصیه می‌شود که با در پیش گرفتن یک سبک زندگی سالم و استفاده از تکنیک‌های خودآرام سازی این استرس‌ها را مدیریت کنند. چرا که تنش‌های مفرط و مزمن می‌تواند به مشکلات جدی نظیر فشار خون در بارداری و زایمان زودرس منجر شود. برای آمادگی برای مادر شدن و احتیاط‌های لازم در بارداری مشاوره کودک دریافت نمایید.

منبع: استرس در دوران بارداری و تاثیر ناراحتی مادر بر جنین

علل افزایش استرس در دوران بارداری

در دوران بارداری شرایط زندگی بانوان به یک باره تغییر می‌کند. عوامل مختلفی در این زمان دست به دست هم می‌دهند تا سطح تنش مادر افزایش یابد. از جمله مهم‌ترین عوامل استرس زا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• بروز تغییرات جسمانی در بدن و تجربه مشکلاتی نظیر حالت تهوع صبحگاهی، یبوست، احساس خستگی مفرط و کمردرد
• تغییرات هورمونی که منجر به تغییرات خلقی می‌شوند. این تغییرات خلقی ممکن است کنترل استرس را با دشواری بیشتری رو به رو سازند
• داشتن مشغله ذهنی با موضوعاتی نظیر سلامت جنین و فرایند زایمان
• نگرانی در مورد تغییراتی که در وضعیت شغلی پیش می آید برای مادران شاغل
• نگرانی در مورد رژیم غذایی و کنترل وزن

چه استرس هایی در دوران بارداری دردسرساز هستند؟

استرس همیشه بد نیست. در واقع سطحی از تنش  و نگرانی به شما کمک می‌کند که به طور موثرتری با چالش‌های پیش رو کنار بیایید. این تنش‍ها زمانی تاثیرات منفی خود را آغاز می کنند که احساس اضطراب بسیار شدیدی را در شما فعال کرده و به طور پایدار در زندگیتان حضور داشته باشند.

به عبارت دیگر استرس مزمن و شدید است که برای مادران باردار خطرناک است و می تواند به بروز مشکلات سلامتی جدی نظیر افزایش فشار خون و زایمان زودرس بیانجامد. از جمله استرس های مخرب در دوران بارداری می توان به رویدادهای منفی زندگی نظیر از دست دادن یک عزیز، طلاق یا برکنار شدن از شغل، درگیری با مشکلات اجتماعی مزمن مثل فقر، تجربه بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله، دچار شدن به اختلالات روانشناختی نظیر افسردگی اساسی و نگرانی بیش از حد در مورد موضوعات مربوط به حاملگی و دچار بودن به ترس هایی نظیر ترس از زایمان اشاره کرد.

بیشتر بخوانید: خطرات دوران بارداری

عوارض استرس زیاد در دوران بارداری

لازم است بدانید استرس زیاد در دوران بارداری نه تنها سلامت روانشناختی‌تان را تهدید می‌کند، بلکه از نظر جسمانی نیز برای شما و کودکی که در شکم دارید خطرناک است. برای مثال استرس مزمن با افزایش بیش از حد هورمون کورتیزول در بدن همراه خواهد بود.

این هورمون در طولانی مدت اثرات مخربی بر سیستم ایمنی بدن می‌گذارد که در نهایت منجر به افزایش آسیب پذیری در برابر انواع عفونت‌ها به خصوص عفونت رحم می‌شود. عفونت رحم یکی از علل اصلی بروز زایمان زودرس و تولد نوزادان نارس است. از جمله دیگر عوارض استرس زیاد در دوران بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1- تشدید علائم حاملگی

بررسی‌ها نشان می‌دهند زنانی که استرس‌های زیادی دارند علائم حاملگی را با شدت بیشتری تجربه می‌کنند. برای مثال در این شرایط مشکلات خواب، حالت تهوع صبحگاهی و دردهای بدنی بیش از زمانی که مادر در آرامش قرار دارد اتفاق می‌افتند.

2- بروز تغییراتی در الگوی اشتها

در دوران بارداری برخی افراد کم اشتها می‌شوند و برخی دیگر اشتهای زیادی پیدا می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهند که استرس مشکلات خوردن را نیز در مادران باردار تشدید کرده و می‌تواند منجر به از دست دادن وزن یا چاقی مفرط در آن‌ها شود. این مسائل به خودی خود در بروز قند دوران بارداری و زایمان زودرس نیز موثر هستند.

3- بالا رفتن فشار خون

استرس یکی از عوامل بسیار موثر در فشار خون است. مادرانی که استرس مفرطی را تحمل می‌کنند بیش از دیگران دچار فشار خون بالا و وضعیتی به نام پره اکلامپسی می‌شوند و همچنین بیشتر احتمال دارد که پیش از موعد درد زایمان را تجربه کرده و نوزادان کم وزنی را به دنیا بیاورند.

4- بالا رفتن ریسک رفتارهای پرخطر

استرس یکی از موقعیت‌های روانشناختی است که ممکن است افراد برای پشت سر گذاشتن آن دست به رفتارهای پرخطر بزنند. سیگار کشیدن، خوردن نوشیدنی‌های الکلی یا مصرف مواد از جمله این رفتارها هستند که روی آوردن به آن‌ها در دوران بارداری می‌تواند با خطرات جدی و جبران ناپذیر برای جنین همراه شود.

چگونه بر استرس خود در دوران بارداری غلبه کنیم؟

همانطور که گفته شد استرس جزء طبیعی و لازم در فرایند بارداری است که تنها به مدیریت نیاز دارد. راهکارهای زیر می‌توانند به شما کمک کنند که اوضاع را تا حد ممکن تحت کنترل داشته باشید:

1- بدانید که علائم بارداری موقتی و گذرا هستند

بسیاری از مادران هنگام مواجهه با علائم بارداری نظیر حالت تهوع یا افزایش اشتها به شدت در مورد سلامتی خود نگران می‌شوند. اگر از قبل با این علائم آشنایی داشته باشید و بدانید که موقتی هستند مسلما راحت‌تر می‌توانید استرس‌های خود را در این باره کنترل نمایید.

2- سبک زندگی سالمی را در پیش بگیرید

داشتن سبک زندگی مناسب شامل پیروی از رژیم غذایی مقوی و سالم، داشتن خواب کافی و گنجاندن ورزش‌های سبک در برنامه روزانه از جمله فاکتورهای بسیار موثری است که استرس‌های شما را کاهش می‌دهد و باعث می‌شود با آرامش بیشتری دوران بارداری را پشت سر بگذارید.

3- کمی از دیگران کمک بگیرید

در دوران بارداری مجبور نیستید همانند سابق خیلی از کارها را خودتان انجام دهید. این طبیعی است که کمی احساس فقدان انرژی داشته باشید و از دیگران بخواهید که در کارهایی نظیر امورات منزل به شما کمک کنند.

4- از تمرین های خودآرام سازی کمک بگیرید

در روانشناسی تکنیک‌های خودآرام سازی مختلفی وجود دارد که به شما کمک می‌کنند هیجانات خود را مدیریت کرده و احساس آسودگی بیشتری داشته باشید. از جمله این تکنیک‌ها می‌توان به ریلکسیشن، مراقبه، فنون تنفسی و ذهن آگاهی اشاره کرد. همچنین ورزش‌هایی نظیر یوگا نیز می‌توانند به رفع تنش و افزایش آرامش درونی‌تان کمک کنند.

5- برای خود حمایت اجتماعی ایجاد کنید

برای کاهش استرس گاهی باید در کنار دوستان و خانواده‌تان قرار بگیرید. در واقع بودن با کسانی که شرایط‌تان را درک می‌کنند و به هر طریقی سعی در بهبود حال شما دارند، نقش بسزایی در بهبود سلامت روان ایفا می‌کند. در عوض آن‌هایی که احساس می‌کنند در شرایط سخت تنها هستند و هیچ پشتیبانی ندارند، بیشتر در مشکلات خود غرق می‌شوند. از همین رو بسیار اهمیت دارد که با دوستان یا اعضای نزدیک خانواده‌تان در تماس بمانید و گاهی از آن‌ها کمک بگیرید.

6- در کلاس های آمادگی برای زایمان شرکت کنید

همانطور که گفته شد ترس از زایمان و فرایند آن یکی از علل اصلی بروز استرس در مادران باردار است. اگر شما نیز از این بابت نگرانی‌های زیادی دارید بهتر است در کلاس‌های آمادگی برای زایمان شرکت کنید. در این کلاس‌ها برای آنچه در آینده نزدیک روی می‌دهد آماده خواهید شد و تکنیک‌های خودآرام سازی لازم را نیز یاد می‌گیرید.

7- در مورد استرس در بارداری  از یک روانشناس کمک بگیرید

همان طور که در طول بارداری به سلامت جسمی‌تان اهمیت می‌دهید، باید برای سلامت روان خود نیز ارزش قائل شوید. مادرانی که از نظر روانشناختی وضعیت بهتری دارند، مسلما در انجام نقش خود به عنوان یک مادر نیز عملکرد بالاتری خواهند داشت و ارتباط سالم‌تری با فرزند خود برقرار می‌کنند. در نتیجه بهتر است برای مدیریت استرس‌ها به خصوص در شرایطی که به یک ناراحتی مزمن تبدیل شده اند به یک روانشناس مراجعه کرده و درمان‌های لازم را دریافت نمایید.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول

آیا استرس در دوران بارداری خطرناک است؟

اندکی استرس طبیعی است اما استرس زیاد و مزمن با افزایش سطح هورمون کورتیزول در بدن سیستم ایمنی‌تان را تخریب کرده و احتمال بروز انواع عفونت‌ها و بیماری‌ها را افزایش می‌دهد که می تواند برای مادر و جنین خطرناک باشد.

منبع: استرس در دوران بارداری و تاثیر ناراحتی مادر بر جنین