تاثیر استرس والدین بر کودکان به طور اجتناب ناپذیری در هر خانواده‌ای وجود دارد، اما شدت استرس در آثار آن بر کودک اهمیت دارد. زندگی سرشار از فراز و نشیب‌های متعدد است که می‌تواند هر یک از والدین را دچار تنش و نگرانی‌هایی بکند. طبق مطالعات و پژوهش‌ها احساسات و حالات روحی و روانی پدر و مادر تاثیر بسزایی در رشد عاطفی و تکامل اجتماعی فرزندان دارد. کودک در طی دوره‌های رشد و تکامل خود با اعضای خانواده بیش از سایرین در ارتباط است و ازاین‌رو یک ارتباط و پیوند محکم عاطفی میان آنان شکل می‌گیرد که می‌تواند به راحتی تحت تاثیر حالات و احساسات والدین قرار گرفته و مطابق با آن تغییر کند. اضطراب بیش از حد والدین مسلما آثار زیانباری برجسم و روان کودک دارد. بنابراین هر چه زودتر باید راهی برای درمان‌اضطراب خود پیدا کنید.

منبع : استرس والدین و کودکان

ارتباط عوامل استرس زا در والدین و کودکان

یکی از مهم‌ترین و ابتدایی‌ترین استرس‌هایی که والدین با آن روبرو می‌شوند، اضطراب ناشی از بر عهده گرفتن نقش والدی می‌باشد که از قبل از تولد نوزادان آغاز می‌شود. این استرس می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی همچون تولد نوزاد و مشکلات احتمالی در او، عوامل اجتماعی مانند نبود حمایت‌های اجتماعی یا مشکلات اقتصادی و یا موارد مربوط به خود پدر و مادر نظیر نداشتن اطلاعات کافی در مورد نحوه رشد و تربیت کودک باشد.

از آن جا که والدین الگویی برای فرزندان خود محسوب می‌شوند، کودکان نیز با تقلید رفتارهای آنان و الگو گرفتن از واکنش‌ها و پاسخ‌های رفتاری به اتفاقات و رویدادهای مختلف زندگی، شیوه‌ای مشابه آنان را در برخورد با مشکلات زندگی انتخاب می‌کنند. همچنین این پاسخ‌ها در والدین به طور مستقیم بر حالات عاطفی و سطح استرس کودکان موثر است. در صورتی که بعد از تولد فرزند خود با این گونه تنش‌ها مواجه هستید بهتر است با مراجعه به یک مشاور با تجربه نسبت به رفع این مشکل اقدام نمایید تا تاثیرات مخرب آن برکودک‌تان از بین برود. برای آشنایی با نشانه های استرس در کودکان کلیک کنید.

تاثیر استرس مادران بر کودک پیش از تولد

از زمان تشکیل نطفه در رحم مادر تا زمانی که کودک در کنار خانواده در حال رشد و زندگی کردن است، احساسات و عواطف مادر بر کودکش مستقیما تاثیر می‌گذارند. مطالعات نشان می‌دهند اگر مادر در زمان بارداری تحت استرس و تنش‌های زیادی قرار داشته باشد به طوری که این فشارهای روانی برای مدت قابل توجهی برای مادر تداوم داشته باشند، می‌تواند رشد و تکامل مغز و سیستم‌های مرتبط با آن را با اختلال مواجه کند.

علاوه بر آن، اضطراب و نگرانی بیش از حد پیش از تولد نوزاد در مادران می‌تواند به بروز رفتارهای غیرطبیعی و نامطلوب در کودک نظیر بد خلقی، بهانه گیری، عصبانیت بی مورد، کینه توزی و بی قراری و آرام نگرفتن منجر شود. مادران باردار به دلیل ترشح هورومن‌های مختلف در بدنشان بیشتر دچار تحولات روحی و روانی قرار می‌گیرند، توجه نمایید یک مادر باردار علاوه بر پزشک زنان حتما باید تحت نظریک مشاور قرار بگیرد تا از به دنیا آمدن فرزندی با انواع اختلالات روحی جلوگیری شود. بنابراین برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

عواقب استرس والدین در نخستین سال های زندگی کودک

نخستین سال‌های زندگی کودک پس از تولد او جز حساس‌ترین و مهم‌ترین دوران زندگی هر کودکی می‌باشند. والدین در این دوران می‌توانند تحت فشارها و استرس‌های مختلفی قرار بگیرند که اگر این استرس‌ها بیش از حد معمول بوده و بر سایر عواطف و حالات آنان غلبه داشته باشد، می‌تواند روابط میان فرزندان با والدین را به میزان قابل ملاحظه‌ای تحت تاثیر قرار دهد. در چنین شرایطی، رابطه فرزند با پدر و مادر به اندازه کافی به شکل مستحکم و پایدار شکل نمی‌گیرد و کودک ممکن است مدام احساس ناامنی و اضطراب داشته باشد که این حالات در صورت ادامه‌دار شدن، کودکان را دچار اختلالات رفتار و مشکل در بروز احساسات و کاهش عاطفه و افزایش وابستگی نسبت به والدین خواهد نمود.

بهترین راهکار پیشگیری از وقوع چنین شرایطی با درمان و کاهش استرس والدین است اما گاهی کار از کار می‌گذرد و کودک نیز تحت تاثیر این عوامل دچار اختلالات رفتاری می‌شوند؛ در این شرایط باید هرچه سریع‌تر کودک‌تان را تحت نظر یک روانشناس کودک قرار دهید تا از وخیم‌تر شدن اوضاع جلوگیری نماید.

تاثیر اختلافات بین زن و شوهر بر افزایش استرس کودک

اگر روابط میان زن و شوهر در اولین سال‌های بعد از تولد کودک با مشکلاتی رو به رو شود و اختلافاتی میان آن‌ها در گیرد –مثلا دعواهای متعدد یا بحث‌های کلامی یا سایر اختلافات- کودکانی که در چنین محیطی قرار می‌گیرند اغلب دچار اضطراب، نگرانی، ناراحتی، گریه‌های مداوم و بی وقفه، لجبازی و وابستگی بیش از اندازه خواهند شد. به منظور پیشگیری از بروز این اختلالات و کاهش احتمال پدیدار شدن استرس و بدخلقی در کودک، لازم است که والدین پیش از تولد فرزند و بر عهده گرفتن نقش پدر و مادر، آموزش‌های مورد نیاز در این زمینه را پس از مراجعه به مشاور دریافت کرده و حمایت‌های لازم از آنان در این زمینه به عمل آید.

عواقب عدم توجه به اختلالات و استرس کودک

اگر شرایط به همین ترتیب وخیم باقی بمانند و کودک به مرحله‌ای برسد که دیگر پدر و مادر برایش نه تنها کانونی برای یافتن آرامش و راحتی نباشد، بلکه باعث تشویش و نگرانی و استرس او نیز بشوند، امکان بروز اختلالات جدی در آینده نظیر اختلال کم توجهی، بیش فعالی، اوتیسم، گرفتاری به اعتیاد، افسردگی و یا حتی خودکشی  وجود خواهد داشت.

چه عواملی می توانند باعث بروز استرس در کودکان شوند؟

علاوه بر ارتباطی که بین استرس والدین و کودکان وجود دارد، عوامل دیگری نیز در بالا بردن اضطراب کودکان نقش دارند. در ادامه به اضطراب آورترین مشکلات برای کودکان اشاره کرده‌ایم.

• ورود یک کودک جدید به خانواده
• از دست دادن یکی از عزیزان و نزدیکان کودک
• درگیری و نزاع با اعضای خانواده
• ابتلا به یک بیماری خاص
• تحت درمان قرار داشتن
• اختلافات بین پدر و مادر
• جدا شدن والدین یا طلاق گرفتن
• ورود به سنین مدرسه
• قرار گرفتن تحت تاثیر رفتارهای دوستان و فشارهای وارده از سمت همکلاسی‌ها
• مواجه شدن با مشکلاتی در تطابق با محیط و یادگیری مهارت‌ها
• عوض شدن محیط زندگی
• توجه نکردن به کودکان و نادیده گرفته شدن توسط پدر و مادر و سایر اعضای خانواده
• عدم شناخت دوره‌های تکاملی کودک و آشنا نبودن با تغییرات و نیازمندی‌ها در هر دوره رشد و تکامل توسط والدین
• سرزنش مداوم کودکان به خاطر مرتکب شدن خطاها
• فریاد زدن بر سر کودکان
• تنبیه کودکان
• گذاشتن کودک در دو راهی هنگام تصمیم گیری و ندادن راهنمایی‌های لازم به او

اگر کودک‌تان به دلیل هر یک از عوامل فوق و یا عوامل دیگر دچار استرس شده و یا خود شما مدام روزهای پر استرسی را تجربه می‌کنید قبل از وقوع شرایط و وخیم‌تر و تاثیر گذاشتن این اختلالات بر زندگی کودکتان حتما با یک روانشناس در ارتباط باشید.

برای دریافت مشاوره در زمینه نوزاد و کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02191002360 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول