بی خوابی کودکان یکی از مسائلی است که امروزه به دلیل افزایش استرس و یا عدم تخلیه انرژی در طول روز افزایش یافته است. در واقع کودک در به خواب رفتن مشکل داشته و در طول شب نیز مدام از خواب بیدار می‌شود. با این حال از آنجایی که خواب کافی یکی از اصول مهم رشد جسمی و روانی در کودکان می‌باشد و کودکان در سنین رشد و تکامل هستند این موضوع اهمیت بیشتری می‌یابد. در این مقاله به تمامی موضوعات مربوط به بی خوابی کودکان، علت‌ها، پیامدهای منفی آن و راهکارهای درمانی پرداخته می‌شود. در همین راستا بهره بردن از مشاوره کودک به والدین کمک می‌کند تا با دریافت اصول کلی بتوانند به افزایش کیفیت و کمیت خواب کودک خود کمک کنند و در صورتی که فرزندان از اختلالات خواب رنج می‌برند درمان‌های لازم صورت گیرد.

 منبع : بی خوابی کودکان

ویژگی‌های خواب مطلوب برای کودکان

اگرچه کودکان در سنین مختلف معمولا با کمی تفاوت در مدت زمان خواب روبه‌رو هستند ولیکن معمولا تجربه خواب به مدت 7 تا 9 ساعت، معمول و رایج است. علاوه بر کمیت خواب، توجه به کیفیت نیز حائز اهمیت است، کودک باید خواب عمیق و همراه با آرامشی داشته باشد. این امر زمانی محقق می‌شود که خواب کودک پیوسته صورت می‌گیرد و از خواب پریدن‌های غیر معمول و همراه با عرق کردن و تپش قلب شدید خبری نیست. با این حال گاهی کودکان با وجود خواب کافی به سختی در هنگام صبح از خواب بیدار می‌شوند و یا در طول روز کسل هستند و دقت و تمرکز لازم را ندارند. در این شرایط نیاز است که با بررسی دقیق‌تر وضعیت فرزندتان و کمک گرفتن از متخصص کودک شرایط خواب مطلوب را برای او محقق سازید. برای دریافت مشاوره کودک کلیک کنید.

علت‌های بی خوابی کودکان

اگر کودک دچار بی خوابی است و از مشکلات ناشی از آن رنج می‌برد ممکن است بی خوابی وی ریشه در علت‌های زیر داشته باشد.

استرس و ترس

کودکان ممکن است به دلیل ترس از محرک‌های مختلفی که برای او ترس آور تلقی شده‌اند، دچار نگرانی و اضطراب شدید بشوند، این استرس و اضطراب مانع از خوابیدن کودک می‌شود چرا که می‌ترسد با بستن چشم‌های خود آن محرک ترس آور را ببیند. این ترس اگرچه به علت‌های متفاوت شکل گرفته است اما یکی از دلایل رایج را می‌توان در تماشای فیلم‌ها و بازی‌های رایانه‌ای خشن و جنگی یافت. ترس از تاریکی هم می‌تواند دلیل دیگری باشد که موجب می‌شود کودک در هنگام خواب ترس شدیدی را تجربه نماید، او فکر می‌کند هیولاها و موجودات وحشتناکی وجود دارند که وقتی هوا تاریک است و او می‌خواهد بخوابد به سراغش می‌آیند.

خستگی بیش از حد

برخی کودکان در طول روز آنقدر بازی می‌کنند و به فعالیت‌های مختلفی چون درس خواندن، بازی‌های رایانه‌ای و غیره می‌پردازند که از فرط خستگی شدید، حالت بیش فعالی پیدا کرده و نمی‌توانند در یک مکان ثابت قرار بگیرند و بخوابند.

انرژی زیاد

در حالی که خستگی شدید و بیش فعالی می‌تواند یکی از علت‌های بی خوابی کودکان باشد؛ عدم خستگی هم می‌تواند به عنوان دلیل بی خوابی کودکان ذکر گردد. وقتی کودک بعد از زمان مدرسه تا عصر استراحت می‌کند و چرت می‌زند بسیار طبیعی است شب‌ها دچار بی‌خوابی شود. اگرچه خوابیدن در طول روز برای استراحت مغز کودک مناسب است اما خواب در طول روز باید در مقایسه با خواب شب کمتر باشد و گرنه کودک دچار مشکلاتی در فعالیت‌های روز بعد می‌شود.

احساس استقلال

کودکان به ویژه در سنین مدرسه احساس استقلال دارند و می‌خواهند در مورد زمان خواب، خودشان تصمیم گیری نمایند و زمان خواب خود را کنترل کنند. به همین دلیل ممکن است بخواهند مدت زمان بیشتری بیدار بمانند و بر ساعت خواب کمتر اصرار ورزند. در این مواقع بهتر است والدین نسبت به زمان خواب کودک خود، قاعده و قانونی را قرار دهند و در موارد دیگری چون انتخاب لباس، نوع بازی و غیره به کودک اجازه انتخاب و استقلال در گزینش بدهند.

مشکلات بی خوابی در کودکان

در صورتی که خواب کودکان به اندازه کافی نباشد و به اصطلاح دچار بی خوابی باشند، تجربه پیامدها و مشکلات ناشی از بی خوابی دور از انتظار نخواهد بود. از جمله این مشکلات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• کسل بودن و حالت خستگی در طول شبانه روز
• افت تحصیلی به دلیل کاهش دقت و تمرکز در یادگیری
• حالت‌های عصبی و بد اخلاقی‌های مکرر
• کاهش سطح انگیزه و علاقه مندی به فعالیت‌های مختلف
• نشان دادن حالت‌های فراموشی (نسبت به قبل در به یاد آوردن مسئولیت‌های محوله دچار مشکل است و اغلب آن‌ها را فراموش می‌کند).
• حالت‌های هیجانی شدید و عدم کنترل احساسات خود
• احساس استرس و نگرانی‌های شدید
• افزایش وزن و احتمال بروز چاقی مفرط
• عدم رشد جسمی
• کاهش سطحی ایمنی بدن
• مشکلات روانشناختی

راهکارهای درمانی برای برطرف کردن بی خوابی کودکان

• مکان خواب ثابت: بهتر است کودک در مکان ثابتی بخوابد چرا که تغییر در مکان خواب باعث دیر به خواب رفتن می‌شود.
• تعیین زمان مشخص: والدین باید زمان مشخصی را برای کودک قرار دهند تا در زمان معین شده به رختخواب بروند. بدین ترتیب آن‌ها یاد می‌گیرند که باید در آن زمان به رختخواب رفته و بر تماشای تلویزیون و بازی کردن اصرار نداشته باشند.
• تغذیه مناسب: بهتر است کودک مواد غذایی کافئین دار را به مدت 4 ساعت قبل از خواب مصرف نکند. همچنین غذاهای پر کالری به عنوان شام استفاده نشود.
• توجه به دمای اتاق: هوای گرم یا سرد باعث می‌شود کودک نتواند براحتی بخوابد. سعی کنید دمای اتاق را به گونه‌ای تنظیم کنید که به خواب کودک کمک نمایید. 
• الگوی فرزندتان باشید: در صورتی که به عنوان والدین خودتان دیر به تخت خواب بروید و شب زنده داری داشته باشید هرگز نمی‌توانید فرزند خود را مجاب کنید که زود بخوابد. 
• تحرک کافی: معمولا انرژی کودکان در طول روز به خوبی تخلیه نمی‌شود. سعی کنید در طول دوران مدرسه نیز به ورزش کردن فرزندتان اهمیت بدهید.

برای دریافت مشاوره در زمینه کودک می‌توانید در هر ساعت از روز برای مشاوره تلفنی کودک از طریق شماره 02166419012 با برترین متخصصان کلینیک تخصصی نی نی مایند تماس حاصل نمایید.

سوالات متداول